An ninh châu Âu Cuộc chơi mới khi Mỹ thay đổi chiến lược baotintuc.vn

Đăng ngày: 09 03, 2025

Khi Mỹ dần thu hẹp vai trò tại châu Âu, lục địa này buộc phải gánh vác trọng trách lớn hơn trong lĩnh vực quân sự và ngoại giao. Trước áp lực từ Nga và sự thay đổi chiến lược của Mỹ, liệu châu Âu có đủ khả năng tự đứng vững?

Tin tức TV: Châu Âu trước ngã rẽ lịch sử

Những nước châu Âu nào sẽ tham gia 'liên minh tự nguyện' vì Ukraine?

Châu Âu có thể đảm bảo an ninh cho Ukraine mà không có sự hỗ trợ từ Mỹ?

Binh sĩ Đức tham gia tập trận tại Altengrabow ở miền Đng nước ny. Ảnh: AFP/TTXVN

Theo Gio sư danh dự về Nghin cứu Chiến tranh Lawrence Freedman tại King's College London ngy 8/3, chu u đang đối mặt với những thch thức chưa từng c về qun sự v ngoại giao, đặc biệt sau cuộc thảo luận căng thẳng gần đy giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump, Ph Tổng thống Mỹ DJ Vance v nh lnh đạo Ukraine Volodymyr Zelensky tại Phng Bầu dục. Trong bối cảnh đ, cc hội nghị diễn ra trong tuần ny tại chu u đ trở nn c nghĩa hơn bao giờ hết, đnh dấu một bước ngoặt lịch sử trong quan hệ xuyn Đại Ty Dương.

Thay đổi trong trật tự an ninh chu u

Gio sư Freedman cho rằng nhiều năm qua, cc quốc gia chu u đ thảo luận về viễn cảnh giảm sự phụ thuộc vo Mỹ về an ninh. Tuy nhin, sự thay đổi đang diễn ra hiện nay khng phải l kết quả của sự cn nhắc cẩn thận m đến từ p lực của cc sự kiện, đặc biệt l cch ứng ph với cuộc xung đột Nga - Ukraine.

Tại cuộc họp ở London, Thủ tướng Anh Keir Starmer đ đưa ra bốn yu cầu cụ thể: duy tr viện trợ qun sự cho Ukraine, đảm bảo chủ quyền v an ninh của Ukraine trong bất kỳ thỏa thuận ha bnh no, tăng cường khả năng phng thủ của Ukraine để ngăn chặn bị tấn cng trong tương lai, v pht triển một lin minh tự nguyện để bảo vệ thỏa thuận ha bnh.

Mặc d ng Starmer khẳng định chnh quyền Trump vẫn cam kết với tiến trnh ha bnh, nhưng r rng chu u đang được kỳ vọng sẽ gnh vc trọng trch lớn hơn. Động thi gần đy của Tổng thống Trump ra lệnh tạm dừng hỗ trợ qun sự cho Ukraine cng khiến tnh hnh thm phức tạp.

Trong khi đ, Bộ trưởng Quốc phng Mỹ Pete Hegseth đ trực tiếp yu cầu Bộ trưởng Quốc phng Anh John Healey tiếp quản vị tr Chủ tịch nhm Ramstein - nhm cc nh ti trợ vũ kh cho Ukraine. Điều ny cho thấy Mỹ đang dần chuyển trọng tm sang khu vực Ấn Độ Dương - Thi Bnh Dương, v sự hiện diện của họ ở chu u sẽ bắt đầu thu hẹp.

Về mặt ti chnh, thch thức l rất lớn. Trong khi Nga chi hơn 8% GDP cho quốc phng, mục tiu của chu u đang tăng từ 2% GDP ln 2,5% v c thể ln tới 3% hoặc cao hơn. Ba Lan đang hướng tới hơn 4%, trong khi Na Uy đang giải ngn cc khoản tiền lớn. Cu hỏi về việc sử dụng 300 tỷ USD ti sản bị tịch thu của Nga cũng đang được đặt ra.

Vai tr của Mỹ như một biện php dự phng

Thủ tướng Starmer m tả vai tr của Mỹ trong bất kỳ đảm bảo an ninh no trong tương lai l một biện php dự phng - một biện php cuối cng chỉ được p dụng khi c nguy cơ thất bại. Tuy nhin, điều ny mu thuẫn với cch tiếp cận truyền thống của Mỹ, vốn lun đi đầu trong cc quyết định quan trọng về an ninh chu u.

Nếu chấp nhận vai tr ny, Mỹ sẽ c lợi ch lớn trong việc đảm bảo lực lượng chu u đủ mạnh để ngăn chặn bất kỳ bước tiến no trong tương lai của Nga. Tuy nhin, chnh quyền Trump lin tục tỏ ra thiếu nhiệt tnh với việc tham gia vo bất kỳ đảm bảo an ninh no cho Ukraine.

Một rủi ro lớn trong tiến trnh ha bnh hiện tại l khả năng xuất hiện hai con đường song song: Mỹ đưa ra kế hoạch c lợi cho Nga v chu u đưa ra kế hoạch c lợi cho Ukraine. Do đ, ưu tin hiện tại l đảm bảo Ukraine đng vai tr tch cực trong qu trnh do Mỹ lnh đạo.

Mặc d hiện tại một tiến trnh ha bnh do chu u dẫn đầu l khng khả thi, nhưng khng nn loại trừ khả năng ny trong tương lai. Logic của tnh hnh hiện nay l: khi chu u được kỳ vọng chịu trch nhiệm nhiều hơn cho an ninh của chnh họ, cũng c nghĩa l họ sẽ phải chịu trch nhiệm nhiều hơn cho hoạt động ngoại giao.

Gio sư Freedman lưu , khi cc cuộc đm phn giữa Mỹ v Nga khng đi đến đu, một nhm kết hợp Ukraine/chu u c thể mang lại t nhượng bộ hơn nhưng c thể tạo niềm tin cho Moskva rằng những g đ thỏa thuận sẽ được thực hiện. Nga cũng c động lực để hn gắn quan hệ với chu u nhằm nới lỏng lệnh trừng phạt, khi phục cc thị trường đ mất v giảm sự phụ thuộc vo Trung Quốc.

D vậy, theo Gio sư Freedman thnh tựu trong qu khứ của chu u khng mấy ấn tượng. Trong cc thỏa thuận Minsk năm 2014/15, Php v Đức đ qu thụ động lin quan đến căng thẳng Nga - Ukraine, trong khi Anh hon ton vắng mặt.

Tm lại, chu u đang ở ng ba đường lịch sử, buộc phải đối mặt với những quyết định kh khăn về an ninh v ngoại giao. Thch thức khng chỉ l ti chnh m cn l ch chnh trị v khả năng thống nhất hnh động trong một thế giới ngy cng bất ổn.

Vũ Thanh/Báo Tin tức

Liệu 'chiếc ô hạt nhân' của Pháp có đủ để bảo vệ toàn bộ châu Âu?

Tổng thống Macron muốn mở rộng vai trò răn đe hạt nhân của Pháp để bảo vệ toàn bộ châu Âu. Tuy nhiên, với kho vũ khí khiêm tốn hơn Nga và chi phí duy trì khổng lồ, liệu Pháp có thực sự đảm đương được trọng trách này?

Chia sẻ:、Từ khóa:、Quân sự châu Âu, ngoại giao châu Âu, quan hệ Mỹ-châu Âu, xung đột Nga-Ukraine, quốc phòng châu Âu, tự chủ chiến lược EU, Tổng thống Mỹ Donald Trump, tổng thống Ukraine Zelensky, Nga, trung quốc,